پیش گفتار( توضیحات مختصری از انیمه و مانگا)    : مانگا نوعی کامیک استریپ که ریشه در فرهنگ ژاپنی داره و از مشخصه های اصلیش اغراق در طراحی فیزیک شخصیت و سیاه وسفید بودنش. به مولفین مانگا، مانگاکا میگن اوسامو تزوکا از مهم ترین افراد در توسعه مانگا هست

انیمه اما  نوعی پویا نمایی دو بعدی است که ریشه اش به مانگا بر میگرده . از معروفترین انیمه هایی که تو ایرانم طرفدارای زیادی داره میشه به توکیو غول، ناروتو و...اشاره کرد

Death note یا دفترچه مرگ نام مجموعه مانگایی ژاپنی است که از سال2003تا 2006 توسط تسوگی اوهابا و مصور سازی تاکه شی اوباتا منتشر شد. از روی این مانگا تا حالا ی سریال انیمه زاپنی 37 قسمتی( که در سال2006 از NTVژاپن و ABC2انگلیس پخش شد) چهار فیلم ،یک مینی سریال زاپنی و تعدادی بازی ویدئویی ساخته شده همچنین شبکه نت فلیکس هم یک فیلم آمریکایی با اقتباس از همین مانگا در سال2017 منتشر کرده.( که هیچکدوم به اندازه انیمه سریالیش موفق نبوده)این مانگا جایگاه دهم در میان لیست بهترین مانگاهای تمام دوران رو داره و جوایز زیادی هم برده

انیمه دفترچه مرگ هم بعنوان بهترین انیمه سال2007 انتخاب شد و قطعا یکی از بهترین سریالهای انیمه است که داستانی عمیقا منحصر بفرد و جذاب رو ارائه میده. امتیازش توی سایتIMDB ، 9 از 10 و تو سایت my anime list. Net امتیاز7/8 از 10 رو بدست آورده.

خلاصه

یک دفترچه از دنیای مردگان توسط یک شینیگامی( فرشته یا خدای مرگ) به اسم ریوک که از یکنواختی دنیای مردگان خسته شده برای سرگرمی به دنیای انسانها انداخته میشه. و در حیاط یک مدرسه به زمین میوفته  "لایت یاگامی"،دانش آموز  بسیار باهوش و خوشتیپ مدرسه که از پنجره کلاسش شاهد افتادن دفترچه بوده برای ارضا حس کنجکاویش به سراغ دفترچه میاد اما در ابتدا با دیدن نوشته death note روی جلد  دفتر فکر میکنه که ی شوخیه با این حال دفترچه رو بر میداره و با خودش بخونه میبره و با باز کردن صفحه اول با یکسری توضیحات و قوانین مربوط به دفترچه  مواجه میشه ( این قوانین و تبصره هاشون بارها و بارها توی هر قسمت تکرار میشن) و ریوک که همراه دفترچه به دنیای انسانها اومده بوده خودشو به لایت نشون میده . طرز کار دفترچه این طوره  که اگه  نام حقیقی شخصی  در دفترچه نوشته بشه و همزمان نویسنده چهره شخص رو  توی ذهنش مجسم کنه اون شخص پس از40 ثانیه بر اثر سکته قلبی میمیره  این در صورتیه که نوع مرگ توسط نویسنده مشخص نشه و اگه نویسنده بخواد نوع  و زمان مرگ رو هم مشخص کنه فقط6 دقیقه و 40 ثانیه فرصت داره تا توی دفترچه این اطلاعاتو وارد کنه لایت که اتفاقا از جرم و بزهکاری بیزار هم هست برای امتحان تصمیم میگیره اسم شخصی که اسم و تصویرش در همون لحظه بعنوان یک گروگانگیر در مدرسه ای ابتدایی در ژاپن از تلویزیون  پخش میشه رو توی دفترچه بنویسه و در کمال ناباوری میبینه که شخص بعد40ثانیه بر اثر سکته قلبی میمیره. داستان با تلاش لایت برای از بین بردن انسان‌های شرور برای ساختن جهانی بهتر ادامه پیدا می کنه.بتدریج در سراسر دنیا طرفدارانی پیدا میکنه و بهش لقب kira  کیرا ( قاتل)  رو میدن. در ادامه پلیس بین الملل بدلیل بالا رفتن تعداد کشتار زندانیان و مجرمان  تصمیم به پیگری این ماجرا می گیره و یک مامور بسیار باهوش با نام مستعار “ال” که هیچ کس قیافه ی اونو ندیده  موظف به این کار می شه و داستان تقابل این دو شخص (کیرا و ال) در ادامه روایت می شه. 

معرفی دو شخصیت محوری داستان که هر کدوم به تنهایی برای کل انیمه کافی بودن

 یاگامی لایت : پسری 17 ساله که به شکل شگفت انگیزی  باهوش ، خوش تیپ،اغواگر،خودشیفته، جذاب و فریبنده است عناصر تشکیل دهنده شخصیت لایت از پیچیدگی گیج کننده ای برخورداره واقعا تشخیص اینکه لایت در عالم واقعیت خود از چه شخصیتی برخوردار  ( خیر یا شر ) سخته. هنرمندی لایت به بازی در نقش های مختلفش در زندگی( بعنوان پسری مهربان و درسخوان، برادری دلسوز، شاگردی با اخلاق و دانشجویی موفق) با استفاده از هوش زیادش  بگونه ای است که در هر موردی شخصیت خودش رو با شخصیت دیگر خود اشتباه نمیگیره و به شکل فوق العاده ای  تمامی شخصیت های انیمه رو بازی میده. یک تین‌ایجر روانی که به راحتی دست به قلم می‌بره و تا اپیزود آخر هم هیچ تغییری نمی‌کنه چون معتقدهیچ‌وقت اشتباه نمی‌کنه . دریغ از یک تحول کوچک و شک و تردید در رفتارش با مونولوگ کلیشه ایش که بارها و بارها در طول سریال خودش رو خدای دنیای جدید میدونه

L : عجیب ترین، منحصر بفردترین و بنظر من دوسداشتنی ترین شخصیت انیمه، هم سن و سال لایت ،مدل نشستن و آداب غذایی خاصی داره، یکمی  شلخته بنظر میاد، همیشه بصورت چمباته میشینه که بعقیده خودش تمرکزشو بیشتر میکنه و وقتی میخواد در مورد حرکت یا عکس الملی نتیجه گیری کنه با انگشتهای پاهاش بازی میکنه، در بیشتر مواقع مشغول خوردن شرینی و قهوه هست و معتقده این حجم شیرینی باعث چاقیش نمیشه و برای سوخت و ساز مغزش نیازه، خیلی کم میخوابه  (بعضی مواقع اصلا نمیخوابه)  و اجسام با دو انگشت شصت و اشاره میگیره (حتما باید حالتشو وقتی تلفن همراه میگیره ببینید).... نقطعه مقابل لایت هستش با این تفاوت که جسارت، هوش و هیجان انگیزی شخصیت ال خیلی بیشتر از لایت هست.

تحلیل روایی داستان

 دفترچه مرگ داستان لایت یاگامیست با طرز فکری جالب که شاید بسیاری از ما اون رو داشته باشیم اما به دلیل اینکه نمیتونیم کاری کنیم یا نمیخوایم انجام بدیم بیخیالش میشیم.لایت اما برعکس با اینکه همیشه از این دنیا و عدالتی که بر اون حاکمه متنفر بوده و از اینهمه بی عدالتی خسته شده اما چون نمیتونسته کاری کنه دچار افسردگی و روزمرگی شده،  منتظر ی فرصت برای اجرای عدالت در دنیاست.  روند روایی داستان در مورد افول اهداف اخلاقی لایت کاملا منطقی پیش میره. لایت با داشتن چنین قدرت و امکانی دیر یا زود اشتباه میکنه و اسیر اغراض شخصی میشه و با سو استفاده از قدرت به خطا کشیده میشه و خود تبدیل به انسانی شیطان صفت میشه که هر کسی رو مخالف خودش میبینه میکشه.

نقد اصلی :

ایده اولیه دفترچه مرگ کنجکاوی بر انگیز و در گیر کننده است. و بجای پیچیده کردن داستان از پیچیده کردن شخصیت ها استفاده میکند.

نویسنده مانگا مشخصا خود آدم نابغه ایست چرا که دو شخصیت اصلی داستان  و کارهایی  که می کنند در مخیل انسان عادی نمی گنجد.نوشتن چنین کارکترهای باور پذیری جز از یک نابغه از کسی بر نمی آید

خلاقیت نادر این انیمه در دنیای انیمه ها، تمرکز دفترچه مرگ روی ضد قهرمان داستان یعنی لایت است این طور به نظر می رسد که در دیدگاه دفترچه مرگ لایت برای ال همچون موریارتی برای هولمز باشد.قراردادن یک تبهکار بعنوان نقطه مرکزی و سرگرم کننده داستان در سریالهای مشابهی چون دکستر نیز دیده شده اما در دنیای انیمه نقطه نظر جدید و تازه ایست. در کنار این دیدگاه تازه، آنچه این سریال جذاب را عمیقا مشکل ساز می کند فقدان کامل یک قطب اخلاقی است.سریال هیچ وقت به درون پیچیدگیها و سوالاتی که داشتن یک دفتر مرگ می تواند در دنیا ایجاد کند و تاثیری که می تواند روی استفاده کننده بگذارد وارد نمی شود خالقان این مانگا گفته اند که قصد این مجموعه بررسی پیامدهای اعمال لایت نبوده بلکه ارائه یک تریلر دراماتیک به وسیله یک بازی موش گربه وار بوده است اما لایت بعنوان یک قهرمان معرفی می شود حتی اعضای تیم ال اغلب اعتراف می کنند که مطمئن نیستند که دستگیری کیرا کار درستی باشد زیرا او در تمیز کردن دنیا بسیار خوب عمل کرده است خود ال حتی بشخصه به جنبه عدالت موضوع چندان علاقمند نیست و فقط می خواهد طرفش را دستگیر کند.

داستان  پاسخ به سوالاتی چون " لایت چگونه با کشتن آدمها کنار می آید یا اصلا تمام کسانی که به قلم لایت کشته می شوند گناهکار هستند و لیاقت مرگ را دارند یا ممکن است به اشتباه به زندان انداخته شده باشند؟" را کاملا نادیده می گیرد

دفترچه مرگ فقط با داشتن اسم و تصویر چهره قربانی کار میکند کیرا فقط خلافکارانی را میکشد که اسم عکسشان هر روز در تلویزیون اعلام می شود آن هم خلافکاران کشورهای جهان اولی چون ژاپن و آمریکا. اما هر روزه هزاران هزار جرم و جنایت در بسیاری از کشورهای دیگر اتفاق می افتد که هیچکس چیزی از آنها نمی داند مثل سربازان ارتشی که در خفا مردم کشورهای دیگر را شکنجه می دهند یا افراد با رتبه ی فاسدی که در پشت پرده فعالیت دارند سریال تمام موارد ذکر شده را نادیده میگیرد و اعلام میکند دنیا بخاطر کیرا به صلح رسیده آمار ارتکاب به جرم کاهش یافته و در سرتاسر دنیا مردم در صلح زندگی میکنند.البته شاید هدف کیرا فقط ایجاد ترس بوده نه از بین بردن مجرمان ، کاری کهدر بعضی از کشورهای دنیا برای آرام نگه داشتن مردم خودشون انجام میدن. و در نهایت این سوال که هنوز هم برای خود من خیلی درگیر کننده بود اینکه چرا با وجود اطلاع از اینکه دفترچه مرگ چطور کار میکنه و حتی دسترسی تیم ال به هم پلیس هم رسانه های تصویری هنوز هم اسم عکس مجرمین از تلویزیون پخش میشد؟

داستان به شکل دیوانه وار و پیچش خاصی پیش میرفت که ناگهان شخصیتی با دفترچه ای  و متعاقبا شینیگامیی دیگر وارد داستان می شود.میسا آمانه .برعکس تصور ابتدایی بیننده که شخصیت متفکر و با هوش دیگری به داستان اضافه شده میسا شخصیت با هوشی نیست و فقط به حرف قلبش گوش میکند.به همین سبب در ادامه دفترچه مرگ میسا را برده ای خود خواسته برای لایت معرفی میکند که اجازه هر نوع سواستفاده ای را به لایت می دهد. شینیگامی میسا (رم) برعکس شینیگامی لایت(ریوک) که کمک زیادی به لایت در انجام کارها نمی کرد کاملا وابسته و به انجام کارها نه تنها کمک بلکه راهکار هم پیدا میکرد

دفترچه مرگ از تمام شخصیت هایش بدرستی استفاده میکند بودند شخصیتهایی که وجودشان تنها برای خلق یک صحنه فوق العاده وجود داشت مانند اوکیتا که جلوی ساختمان شبکه ساکورا تی وی کشته شد تمام شخصیت ها خیلی سریع از مرگ اوکیتا میگذرند و اتفاق افتاده در آن حادثه را مهمتر از مرگ او میدانند. شخصیت های مثل ری پنبر و همسرش-ماتسودا-آیزاوا- هیگوچی، سرگرد یاگامی پدر لایت ..بخوبی از پتانسلیشان در سریال استفاده شده اما در مورد بعضی از شخصیتهای مهم و تاثیر گذار هم بد عمل کرده مثل شخصیت واتاری که در حد یک خدمتکار برای ال معرفی شده بود

مرگ ال اتفاق دردناک و زودهنگام داستان بود اصلا انتظار نمی رفت که میان این همه اتفاق به سرعت محبوبترین شخصیت انیمه با همه راز و زمزهای مشخص نشده شخصیتیش حذف بشه. تلاش داستان برای استفاده از شخصیت های نیر و ملو بجای ال شکست میخورد این شخصیت ها را بخصوص ملو را حتی نمی توان جذاب نشان داد

انیمه از نظر طراحی در رده بهترین انیمه ها قرار میگیرد با تمی سیاه و غمگین متناسب با موضوع انیمه

موسیقی انیمه در یک کلام فوق العاده است هم از نظر شعر هم از نظر آهنگ بدرستی انتخاب شده ، آهنگ های تیتراژآغازین و پایانی  کاملا متناسب تفکرات و شخصیت لایت انتخاب شده

وجود چاشنی طنز در برخی از شخصیت ها لحن تیره و تار داستان رو سبکتر میکنه

دیدن این انیمه به تمام طرفداران انیمه شدیدا" پیشنهاد میشه

دیدن موش و گربه بازیهای ال و لایت با هیچ چیز قابل مقایسه نیست.

من این انیمه رو با دوبله انگلیسی دیدم و خیلی از کار دوبله و انتخاب صدا پیشگانش راضی بودم مخصوصا صدای صداپیشه شخصیت ال.دوبله فارسیشم البته اومده ولی من دیگه دوباره نتونستم وقت بزارم و برم با دوبله فارسی ببینمش

پ.ن : به نظر شما آیا چنین دفترچه ای در دنیای واقعی هم وجود داره؟ تا حالا دقت کردید چرا رسانه های صوتی تصویری و روزنامه ها نام کامل خلافکاران و متهمین را چاپ نمیکنند و فقط به اسم مستعار مثلا ب.ز بسنده میکنند؟ و در پخش چهره اشون رو شطرنجی میکنن؟ آیا اینها نمیتونه دلیلی بر وجود چنین دفترچه های در دنیای واقعی باشه؟ و در صورت وجود چنین دفتری اگر شما مالک دفترچه بودید آیا ازش استفاده می کردید؟و اگه بله چه کسانی رو میکشتید؟